Leczenie chirurgiczne

Niniejsza broszura dotyczy leczenia chirurgicznego (operacji chirurgicznych).

Znaczenie wszystkich podkreślonych pojęć zostało wyjaśnione w wykazie na końcu broszury. Wykaz pojęć obejmuje także ich wymowę w języku angielskim.

Leczenie chirurgiczne może być częścią leczenia stosowaną u wielu pacjentów chorych na nowotwór.

Może być jedną z kilku terapii stosowanych u danego pacjenta. Czasami potrzebna jest także chemioterapia lub radioterapia. Lekarze w szpitalu omówią z chorym sposób leczenia. Posiadamy także informacje w języku polskim na temat powyższych metod leczenia.

Odpowiedzi na wszelkie pytania dotyczące przedstawionych tutaj informacji można uzyskać od lekarza lub pielęgniarki w szpitalu, w którym odbywa się leczenie.

Można także zadzwonić do organizacji Macmillan Cancer Support pod darmowy numer telefonu 0800 808 0000, 7 dni w tygodniu, w godzinach od 8.00 do 20.00. Dostępna jest pomoc tłumaczy, więc można skontaktować się z nami w swoim języku ojczystym. Po połączeniu się z naszą linią należy powiedzieć po angielsku, w jakim języku chce się kontynuować rozmowę (należy powiedzieć „połlysz” (po polsku).

Więcej informacji na temat chorób nowotworowych dostępnych w języku polskim znajduje się na stronie: macmillan.org.uk/cancer-information-and-support/polish.

Czym jest nowotwór?

Nowotwór zaczyna rozwijać się w komórkach ludzkiego organizmu. Komórki to małe bloczki, które tworzą organy i tkanki ciała. Zazwyczaj komórki te dzielą (namnażają) się w celu wytworzenia nowych komórek w kontrolowany sposób. Dzięki temu ciało rośnie, zdrowieje i regeneruje się. Czasami proces ten wymyka się spod kontroli, w wyniku czego powstają nieprawidłowe komórki, które dzielą się, wytwarzając coraz więcej nieprawidłowych komórek. Komórki te formują narośl nazywaną guzem.

Komórki
Image: Na ilustracji po lewej stronie widać komórki ułożone w sposób uporządkowany. Komórki tworzą rzędy ułożone jeden na drugim. Na ilustracji po prawej stronie w rzędach komórek można dostrzec zbitkę komórek, która wygląda inaczej (nietypowo). Komórki w zbitce są ułożone w sposób nieuporządkowany. Tworzą guzek.

Nie wszystkie guzy to nowotwory złośliwe. Guz, który nie jest rakiem, nazywany jest nowotworem łagodnym. Nie rozprzestrzenia się na inne organy. Guz, który jest rakiem, nazywany jest nowotworem złośliwym. Może rozprzestrzeniać się na inne organy.

Komórki nowotworowe czasami odłączają się od pierwszego guza i przemieszczają się poprzez krew lub układ limfatyczny do innych części ciała. Komórki nowotworowe, które przeniosą się w inne miejsce w organizmie i uformują nowego guza, są nazywane nowotworem wtórnym.

Chirurg

Lekarz przeprowadzający operację jest nazywany chirurgiem. Ważne jest, aby zgłosić się do chirurga o specjalizacji odpowiedniej dla danego rodzaju nowotworu. Na przykład osoba z nowotworem piersi zgłosi się do chirurga piersi. Chirurg zazwyczaj pracuje w lokalnym szpitalu. Jeśli to kogoś interesuje, może zapytać chirurga o jego doświadczenie.

W przypadku rzadziej występujących rodzajów nowotworu operację musi zazwyczaj przeprowadzić chirurg ze specjalistycznego szpitala onkologicznego. Może być on oddalony od miejsca zamieszkania pacjenta.

Dlaczego potrzebna jest operacja?

Operacje onkologiczne są przeprowadzane z różnych powodów:

Diagnoza

Chirurg może pobrać mały wycinek guza. Zabieg ten nazywany jest biopsją. Biopsję można także przeprowadzić podczas niektórych rodzajów badań obrazowych. Dzięki temu lekarz może stwierdzić, jakiego rodzaju jest to zmiana nowotworowa.

Klasyfikacja wg stanów zaawansowania nowotworu

O klasyfikacji nowotworu mówi się, gdy lekarze oceniają wielkość guza i sprawdzają, czy rozprzestrzenił się na inne części ciała. Znajomość stanu zaawansowania nowotworu może pomóc lekarzom zaplanować leczenie. Określenie stanu zaawansowania choroby oznacza zazwyczaj konieczność przeprowadzenia pewnych badań obrazowych. Istnieją różne rodzaje badań obrazowych. Lekarz lub pielęgniarka wyjaśni, które z nich są potrzebne i na czym polegają.

Oto pacjent, u którego przeprowadzana jest tomografia komputerowa.

Example of someone having a CT scan  
Image: Na zdjęciu pokazano pacjenta podczas tomografii komputerowej. Pacjent leży na stole tomografu i czeka na wsunięcie do środka. Radiolog upewnia się, że pacjent jest ułożony prawidłowo.

Jeśli chirurg nie widzi wyraźnie guza po wykonaniu badań obrazowych, może być potrzebne przeprowadzenie innych badań. Takie badania mogą polegać na zajrzeniu do wnętrza ciała za pomocą specjalnego narzędzia, na końcu którego znajduje się źródło światła i kamera. Można to zrobić na dwa sposoby:

  • Niekiedy narzędzie to wkłada do wnętrza ciała poprzez małe nacięcie w brzuchu. Nazywa się to „laparoskopią”.
  • Czasami narzędzie to wkłada się poprzez naturalny otwór ciała. Na przykład lekarze mogą wprowadzić ten instrument poprzez usta i gardło do brzucha.

Leczenie

Operację chirurgiczną stosuje się w celu usunięcia guza i sąsiadujących z nim tkanek, w których mogą znajdować się komórki nowotworowe. Czasami operacja ma na celu usunięcie komórek nowotworowych, które rozprzestrzeniły się na inną część ciała.

Niekiedy przed operacją stosowane są inne metody leczenia, takie jak chemioterapia czy radioterapia, aby zmniejszyć wielkość guza. To może pozwolić na wycięcie mniejszego fragmentu tkanki.

Przed rozpoczęciem jakiegokolwiek leczenia zbierze się grupa lekarzy i innych specjalistów opieki zdrowotnej, aby omówić sytuację pacjenta. Dzięki temu pacjent otrzymuje najlepsze leczenie. Po spotkaniu onkolog lub pielęgniarka omawiają z pacjentem dostępne metody leczenia.

Rekonstrukcja

Rekonstrukcja ma na celu odtworzenie części ciała. Dzięki temu organizm może lepiej funkcjonować. Przykładem takiej operacji może być odtworzenie pęcherza moczowego po jego wycięciu. Dzięki rekonstrukcji osoba może także lepiej wyglądać. Na przykład po usunięciu piersi można dokonać jej rekonstrukcji.

Kontrolowanie objawów

Czasami choroby nowotworowej nie można w pełni wyeliminować. Często w takim przypadku operacja może nadal pomóc w złagodzeniu objawów choroby i poprawie samopoczucia pacjenta.

Niekiedy leczenie chirurgiczne nie jest możliwe. Powodem może być to, że usunięcie guza jest zbyt trudne lub to, że rak rozprzestrzenił się na inne części ciała. Jeśli leczenie chirurgiczne nie jest możliwe, inne metody leczenia mogą pomóc w ograniczeniu rozwoju nowotworu.

 

Czy operacja może wyleczyć nowotwór?

Często celem zabiegu chirurgicznego jest próba wyleczenia raka. Nie zawsze jest to jednak możliwe. Czasami komórki rakowe rozprzestrzeniają się wokół guza lub do innej części ciała. Chirurg nie zawsze jest w stanie dostrzec bardzo małe grupy komórek i nie zawsze są one wykrywalne w badaniach obrazowych.

Jeśli istnieje ryzyko, że w organizmie mogły pozostać komórki rakowe, lekarz może zasugerować zastosowanie po operacji innych metod leczenia, takich jak chemioterapia. Takie rozwiązanie zmniejsza ryzyko nawrotu raka.

Czasami może się okazać, że chirurg nie ma możliwości usunięcia całego guza nowotworowego. W tym przypadku mogą zostać zastosowane inne metody leczenia.

Na czym polega operacja?

Chirurg usunie guza i najbliższe zdrowe tkanki wokół niego. Tkanka usunięta podczas operacji zostanie zbadana pod mikroskopem. Lekarz upewni się, że obszar wokół guza nie zawiera żadnych komórek rakowych. To ograniczy prawdopodobieństwo pozostawienia w organizmie jakichkolwiek komórek rakowych. Dzięki temu zmniejszy się ryzyko nawrotu raka.

Węzły chłonne

Węzły chłonne są częścią układu limfatycznego. Układ ten pomaga zwalczać infekcje i odprowadza płyny z ciała. 

Węzły chłonne
Image: Na schemacie pokazano sieć węzłów chłonnych w całym ciele. Widać węzły chłonne na szyi, w dole pachowym i w pachwinie.

Jeśli usunięte węzły chłonne zawierają komórki nowotworowe, pacjent może zostać skierowany do lekarza onkologa. Przedstawi on inne metody leczenia, które mogą ograniczyć ryzyko nawrotu choroby.

 

Chirurgia endoskopowa (laparoskopia)

Przy takiej operacji wykonuje się w ciele małe nacięcia zamiast jednego długiego cięcia. Chirurg używa specjalnego instrumentu, aby usunąć guz poprzez małe nacięcie w skórze. Niekiedy narzędzie to trzymane jest przez maszynę, którą obsługuje chirurg. Nazywa się to chirurgią robotową.

Po operacji laparoskopowej pozostaje niewielka rana, dlatego pacjenci szybciej dochodzą do siebie. Czasami osoby, które ze względu na stan zdrowia nie mogą poddać się poważnej operacji, mogą kwalifikować się do laparoskopii. Laparoskopia przynosi takie same rezultaty jak inne rodzaje operacji. Wykonywana jest przez chirurgów posiadających specjalistyczne przygotowanie.

Chirurgia endoskopowa (laparoskopia)
Image: Na ilustracji pokazano chirurga wykonującego zabieg laparoskopowy. Pacjent leży. Zielone sterylne prześcieradło medyczne pokrywa większą część jego ciała poza częścią brzuszną. Chirurg stoi przy pacjencie i trzyma dwa instrumenty chirurgiczne, po jednym w każdej ręce. Każdy instrument jest wprowadzany do części brzusznej pacjenta przez małe nacięcie. Jeden z instrumentów ma wbudowaną kamerę. Chirurg patrzy na obraz na ekranie, który pokazuje wnętrze brzucha pacjenta.

 

Przed operacją

Chirurg i lekarz zwany anestezjologiem sprawdzą, czy stan pacjenta pozwala na przeprowadzenie operacji.

Zazwyczaj przed operacją konieczna jest wizyta w szpitalu w celu wykonania różnych badań. Jest to nazywane wstępną oceną przedoperacyjną. W jej trakcie pielęgniarka pyta o przebyte choroby oraz alergie występujące u pacjenta. Bada także ciśnienie krwi, tętno, wzrost i wagę. Ważne jest, aby powiedzieć personelowi medycznemu o wszelkich przyjmowanych lekarstwach, w tym środkach ziołowych i suplementach.

Inne badania obejmują:

  • badania krwi i moczu
  • test ciążowy
  • prześwietlenie klatki piersiowej
  • badanie sprawdzające funkcjonowanie serca.

Konkretne badania będą zależeć od rodzaju zaplanowanej operacji oraz ewentualnych innych problemów zdrowotnych.

Jeśli wykluczone zostało zastosowanie znieczulenia ogólnego, nadal istnieje możliwość wykonania operacji. Pacjentowi może zostać podane inne znieczulenie, które wyeliminuje czucie i ból w pewnym obszarze ciała, ale pacjent pozostanie świadomy.

Większość osób martwi perspektywa poddania się operacji chirurgicznej. Rodzina i przyjaciele także mogą być zmartwieni. W takiej sytuacji pomocna może okazać się rozmowa z lekarzem lub pielęgniarką.

Ważne jest, aby zrozumieć wszystkie aspekty związane z operacją. Przed operacją pacjent powinien mieć możliwość rozmowy z chirurgiem. Na spotkanie z chirurgiem warto przyjść z osobą, która mówi zarówno po polsku, jak i po angielsku. Chociaż w szpitalu mogą być dostępni tłumacze, pacjent powinien postarać się poinformować szpital z wyprzedzeniem, jeśli chciałby skorzystać z ich pomocy.

Pacjent musi podpisać formularz zgody, aby wyrazić zgodę na przeprowadzenie operacji. Jest to nazywane wyrażeniem zgody. Formularze zgody powinny być dostępne w języku polskim. Operacji nie można przeprowadzić, jeśli pacjent nie podpisze formularza zgody.

 

W dniu operacji

Wydarzenia w dniu operacji zależą od rodzaju zabiegu chirurgicznego. Szpital poinformuje pacjenta, jeśli musi on przygotować się do operacji w jakiś specjalny sposób.

Pacjent może zostać poproszony, aby:

  • nie spożywać posiłków i nie pić niczego przed operacją
  • zdjąć wszelką biżuterię i metalowe przedmioty
  • zmyć lakier z paznokci i usunąć makijaż
  • umyć się rano przed operacją.

Przed operacją pielęgniarka może poprosić pacjenta o usunięcie włosów ze wskazanej części ciała. Pacjent otrzyma instrukcje na temat tego, co powinien zrobić. Owłosienie na ciele jest usuwane tylko, jeśli jest to konieczne. Robi się to za pomocą jednorazowej maszynki do golenia. Włosy odrosną po operacji.

Przeprowadzenie operacji może zwiększyć ryzyko wystąpienia zakrzepu. Specjalne skarpetki nazywane pończochami uciskowymi pomagają zmniejszyć to ryzyko. Pacjent może zostać poproszony o założenie pończoch uciskowych na czas operacji i po zabiegu. Pielęgniarka zmierzy nogi i pomoże założyć pończochy.

Po operacji

Wybudzanie po operacji może czasami wydawać się przerażające, dlatego dobrze wiedzieć, czego można się spodziewać.

Prawdopodobnie początkowo będzie występować uczucie senności. Pielęgniarka sprawdzi ciśnienie krwi pacjenta. Można wówczas poczuć ucisk ciśnieniomierza na ramieniu.

Do ciała mogą być także podłączone różne rurki. Mogą to być:

  • kroplówka podawana dożylnie do czasu, aż pacjent będzie mógł normalnie jeść i pić – może to potrwać od kilku godzin do kilku dni
  • mała rurka podłączona do żyły w celu podawania leków przeciwbólowych i przeciw nudnościom – do czasu, gdy pacjent będzie mógł przyjmować tabletki
  • dren w postaci rurki w miejscu przeprowadzonej operacji, przez którą odprowadzane będą treści płynne do małej butelki – zazwyczaj usuwa się ją po kilku dniach
  • mała rurka nazywana cewnikiem do odprowadzania moczu z pęcherza do specjalnego worka – cewnik zostanie usunięty, gdy pacjent będzie w stanie samodzielnie się poruszać.

Ból

Ból pooperacyjny jest typowym zjawiskiem. Zazwyczaj można go łatwo kontrolować za pomocą leków przeciwbólowych. Jeśli pacjent odczuwa ból, powinien powiedzieć o tym opiekującej się nim pielęgniarce.

Zwykle nasilenie bólu zmniejsza się z czasem. Jeśli pomimo zażywania leków ból nie ustępuje, należy poinformować o tym lekarza. Może on przepisać inny lek.

Nudności i wymioty

Nudności odczuwane po operacji należy zgłosić pielęgniarce. Może ona podać odpowiednie lekarstwa.

Poruszanie się

Pacjent zazwyczaj może wstać z łóżka wkrótce po operacji. Pomogą mu przy tym pielęgniarki. Poruszanie się przyspiesza rekonwalescencję i zmniejsza ryzyko wystąpienia innych problemów zdrowotnych.

Czasami po poważniejszych operacjach pacjent musi pozostać w łóżku przez dłuższy czas. Ćwiczenia oddechowe i ćwiczenia nóg również pomogą zminimalizować ryzyko wystąpienia problemów pooperacyjnych. Pielęgniarka lub fizjoterapeuta nauczy pacjenta wykonywania tych ćwiczeń.

W ciągu kilku pierwszych dni po operacji pacjent może potrzebować pomocy w myciu się i korzystaniu z toalety. Należy zgłosić pielęgniarce, jeśli chce się, aby pomocy udzielała osoba tej samej płci co pacjent.

Każda osoba inaczej przechodzi rekonwalescencję po operacji. Przez jakiś czas po zabiegu można odczuwać zmęczenie. Niektóre osoby szybko dochodzą do siebie, a inne potrzebują o wiele więcej czasu. Zależy to od rodzaju przeprowadzonej operacji.

Pielęgnacja rany

Chirurg zamknie ranę za pomocą szwów lub klipsów. Zostaną one usunięte przez pielęgniarkę w szpitalu albo przez pielęgniarkę środowiskową lub pielęgniarkę w domu pacjenta.

Niektórzy chirurdzy zakładają szwy rozpuszczalne, których nie trzeba zdejmować. Znikną one, gdy rana się zagoi.

Na ranę jest czasami zakładany opatrunek, który chroni zszyte miejsce. Pielęgniarka wyjaśni, jak dbać o ranę.

Blizny

Blizna może na początku swędzieć. Może mieć czerwony kolor, jeśli pacjent ma białą skórę, lub ciemniejszy odcień, jeśli pacjent ma ciemną skórę. Po pewnym czasie zwykle traci swój intensywny kolor, chociaż nie zawsze tak się dzieje. Należy natychmiast poinformować lekarza, jeśli rana staje się gorąca, bolesna, krwawi lub wyciekają z niej płyny.

Długotrwałe skutki uboczne

Wiele osób dochodzi do siebie po operacji, ale u niektórych pacjentów mogą wystąpić długotrwałe problemy. Przed operacją lekarze i pielęgniarki powinni omówić te problemy z pacjentem, aby wiedział, czego się spodziewać. Jeśli pacjenta to niepokoi, może porozmawiać o tym z lekarzem lub pielęgniarką. Istnieje dużo rzeczy, które mogą pomóc.

Płodność

Niektóre operacje mogą mieć wpływ na płodność, np. wycięcie macicy. Jeśli pacjenta to niepokoi, powinien porozmawiać o tym z lekarzem lub pielęgniarką przed rozpoczęciem leczenia.

Obrzęk limfatyczny

Jeśli usunięto węzły chłonne, pacjent może zauważyć opuchliznę nazywaną obrzękiem limfatycznym. Węzły chłonne usuwają płyny z organizmu. Ich wycięcie może powodować gromadzenie się płynu. Może to nastąpić na przykład w ramieniu lub w nodze w pobliżu miejsca, z którego usunięto węzły chłonne. Może do tego dojść także wówczas, gdy w pobliżu węzłów chłonnych zastosowano radioterapię. W przypadku zauważenia opuchlizny należy skontaktować się z lekarzem. Ważne jest, aby szybko ją wyleczyć.

Uszkodzenie nerwów

Niekiedy podczas operacji dochodzi do uszkodzenia lub usunięcia nerwów. Może to powodować ból lub drętwienie. Zazwyczaj ten stan się poprawia, ale u niektórych osób może być nieodwracalny. Istnieją pewne rodzaje środków przeciwbólowych, które mogą być pomocne. Pacjent może zapytać chirurga, czego może spodziewać się po operacji.

Usunięcie lub uszkodzenie niektórych nerwów może wpłynąć na sposób funkcjonowania organizmu. Na przykład po operacji związanej z rakiem prostaty niektórzy mężczyźni mogą utracić zdolność erekcji. Po usunięciu macicy niektóre kobiety mają problemy z pęcherzem moczowym. Z takimi problemami może być trudno sobie poradzić i wiele osób ma opory, aby o nich rozmawiać. W takiej sytuacji pomocna może okazać się rozmowa z lekarzem lub pielęgniarką. Mogą oni znać metody, które pomogą.

Zmiany fizyczne i emocjonalne

Dojście do siebie po operacji może trochę potrwać. Dla wielu osób ten okres jest frustrujący. Ważne jest, aby odpoczywać, gdy odczuwa się zmęczenie. Należy starać się, aby stopniowo odzyskiwać siłę. Gdy pacjent czuje się wystarczająco dobrze, pomocne do odzyskania energii może być wykonywanie lekkich ćwiczeń fizycznych, takich jak krótkie spacery. Niektóre osoby mają problem z dostosowaniem się do różnych zmian będących wynikiem operacji.

Po niektórych operacjach zmienia się wygląd lub sposób funkcjonowania ciała. Zmiany te mogą powodować rozdrażnienie. Mogą też wpłynąć na odczucia wobec siebie. Pomoc dostępna jest z wielu źródeł i w przypadku takich odczuć należy porozmawiać z pielęgniarką lub lekarzem. Są oni w stanie zaproponować pomoc lub zorganizować wizytę u psychologa. W przypadku chęci rozmowy można zadzwonić na linię wsparcia organizacji Macmillan i porozmawiać z jedną z naszych pielęgniarek.

 

Jak organizacja Macmillan może pomóc

W Macmillan wiemy, jak diagnoza raka może wpłynąć na całe życie pacjenta i dlatego jesteśmy tu, aby wspierać chorych.

Telefoniczna linia wsparcia organizacji Macmillan

Dostępna jest pomoc tłumaczy, więc można skontaktować się z nami w swoim języku ojczystym. Wystarczy powiedzieć po angielsku, w jakim języku chce się rozmawiać. Możemy odpowiedzieć na pytania natury medycznej, przekazać informacje na temat wsparcia finansowego lub po prostu wysłuchać pacjenta, jeśli chce z kimś porozmawiać. Nasza bezpłatna, poufna linia telefoniczna jest czynna 7 dni w tygodniu w godzinach od 08:00 do 20:00. Jej numer to 0808 808 0000.

Witryna internetowa Macmillan

W naszej witrynie można znaleźć mnóstwo informacji w języku angielskim na temat nowotworów. Mamy również więcej informacji w innych językach na stronie macmillan.org.uk/translations.

Możemy również przetłumaczyć informacje na życzenie pacjenta. Wystarczy napisać do nas wiadomość e-mail na adres cancerinformationteam@macmillan.org.uk o tym, co jest potrzebne.

Centra informacji

Nasze centra informacji i wsparcia są zlokalizowane w szpitalach, bibliotekach i punktach mobilnych. Zachęcamy do wizyty w takim centrum, gdzie można zasięgnąć informacji i porozmawiać z kimś w cztery oczy. Najbliższe centra można znaleźć, wchodząc na stronę macmillan.org.uk/informationcentres lub dzwoniąc pod nasz numer 0808 808 0000.

Lokalne grupy wsparcia

W grupie wsparcia można porozmawiać z innymi osobami zmagającymi się z chorobą nowotworową. Informacje na temat swoich lokalnych grup wsparcia można znaleźć, wchodząc na stronę macmillan.org.uk/supportgroups lub dzwoniąc pod numer 0808 808 0000.

Społeczność internetowa Macmillan

Można także porozmawiać z innymi osobami chorującymi na nowotwór przez Internet na stronie macmillan.org.uk/community, która dostępna jest przez całą dobę. Można podzielić się swoim doświadczeniem, zadać pytania lub poczytać wpisy innych osób.

Słowniczek

Pojęcie 
(język docelowy)
W języku angielskim Wymowa w języku angielskim 
(transliteracja wyrazu w języku angielskim)
Znaczenie
 
Anestezjolog Anaesthetist /e’nistetyst/ Lekarz, który usypia pacjenta przed operacją.
Badanie obrazowe Scan /skan/ Polega na wykonaniu obrazu organu wewnątrz organizmu.
Chemioterapia Chemotherapy /kime’terepi/ Metoda leczenia nowotworów wykorzystująca leki w celu wyeliminowania komórek nowotworowych.
Chirurgia robotowa Robotic surgery /roł’botyk ’sedżery/ Zabieg chirurgiczny wykonywana za pomocą narzędzi przytrzymywanych przez maszynę. Maszynę tę obsługuje chirurg.
Fizjoterapeuta Physiotherapist /fyzjoł’terepyst/ Specjalista, który za pomocą ruchu i ćwiczeń fizycznych pomaga pacjentowi dojść do siebie po chorobie lub urazie.
Gruczoł krokowy (prostata) Prostate /’prostejt/ Prostata to mały gruczoł w ciele mężczyzny. Znajduje się blisko pęcherza moczowego.
Guz Tumour /’tjume/ Guz to grupa komórek, które namnażają się w nieprawidłowy sposób. Nieprawidłowe komórki namnażają się i tworzą guz.
Komórki Cells /selz/ Małe bloczki, które tworzą organy i tkanki ciała.
Łagodny Benign /by’najn/ Guz nowotworowy, który nie jest nowotworem złośliwym i nie może rozprzestrzeniać się w organizmie.
Onkolog Oncologist /on’koledżyst/ Lekarz specjalista w zakresie chemioterapii i radioterapii.
Psycholog Counsellor /’kaunsele/ Specjalista posiadający wiedzę pozwalającą mu pomagać innym osobom radzić sobie z emocjami lub problemami osobistymi.
Radioterapia Radiotherapy /’rejdioł’terepi/ Metoda leczenia polegająca na stosowaniu promieni rentgenowskich o dużej energii w celu niszczenia komórek nowotworowych.
Układ chłonny (limfatyczny) Lymphatic system /lym’fatyk ’system/ Sieć naczyń i gruczołów w całym organizmie, która pomaga w usuwaniu płynów i zwalczaniu infekcji. Węzeł chłonny (limfatyczny) to jeden z tych gruczołów.
 Węzeł chłonny  Lymph node  /’lymf nołd/  Gruczoł będący częścią układu limfatycznego.
 Złośliwy  Malignant  /me’lygnent/  Guz nowotworowy, który może rozprzestrzenić się w organizmie.
 Znieczulenie ogólne  General anaesthetic  /’dżenerl ’anes’tetik/  Uśpienie pacjenta przed operacją.

Źródła i podziękowania

Niniejsza broszura informacyjna została napisana oraz zredagowana przez zespół Cancer Information Development organizacji Macmillan Cancer Support. Została ona przetłumaczona na język polski przez profesjonalne biuro tłumaczeń.

Informacje tutaj zawarte zostały opracowane na podstawie broszury Surgery (Leczenie chirurgiczne) wydanej przez organizację Macmillan. Możemy przesłać egzemplarz tej publikacji, ale jest ona dostępna tylko w języku angielskim.

Przestawione tutaj informacje zostały sprawdzone przed odpowiednich specjalistów i zatwierdzone przez doktora Tima Ivesona, konsultanta onkologa i głównego redaktora medycznego organizacji Macmillan.

Dziękujemy także osobom dotkniętym chorobą nowotworową, które pomogły w redagowaniu tych informacji.

Wszystkie podawane przez nas informacje są oparte na najlepszych dostępnych danych naukowych. Aby uzyskać więcej informacji na temat źródeł, z których korzystamy, prosimy skontaktować się z nami, pisząc na adres: cancerinformationteam@macmillan.org.uk.

MAC12466_Polski

Ostatnia edycja tekstu: styczeń 2020 r.

Następna zaplanowana edycja tekstu: 2022 r.

Dokładamy wszelkich starań, aby przekazywane przez nas informacje były dokładne, jednak nie można zakładać, że odzwierciedlają one obecny stan badań medycznych, który nieustannie ulega zmianom. Osoby, które martwią się swoim stanem zdrowia, powinny skonsultować się z lekarzem. Organizacja Macmillan nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek szkody wynikające z nieścisłości podanych tutaj informacji lub informacji pochodzących od osób trzecich, takich jak informacje przedstawione na stronach internetowych, do których linki znajdują się w naszej witrynie.

© Macmillan Cancer Support 2020. Organizacja charytatywna zarejestrowana w Anglii i Walii (261017), Szkocji (SC039907) oraz na Wyspie Man (604). Adres siedziby: 89 Albert Embankment, London, SE1 7UQ.

Mamy nadzieję, że przedstawione tutaj informacje okażą się pomocne. Możemy odpowiedzieć na wszelkie pytania, udzielić informacji i wsparcia przez telefon w języku polskim. Nasze usługi są bezpłatne. Wystarczy zadzwonić do nas pod numer 0800 808 0000 (7 dni w tygodniu, w godz. 8:00–20:00) i poprosić po angielsku o możliwość rozmowy w preferowanym przez siebie języku.