Rak jelita

Niniejsza broszura dotyczy raka jelita i sposobów jego leczenia.

Znaczenie wszystkich pogrubionych pojęć zostało wyjaśnione w wykazie na końcu tej publikacji. Wykaz pojęć obejmuje także ich wymowę w języku angielskim.

Odpowiedzi na wszelkie pytania dotyczące przedstawionych tutaj informacji można uzyskać od lekarza lub pielęgniarki w szpitalu, w którym odbywa się leczenie.

Można także zadzwonić do organizacji Macmillan Cancer Support pod darmowy numer telefonu 0808 808 0000, 7 dni w tygodniu, w godzinach od 8.00 do 20.00. Dostępna jest pomoc tłumaczy, więc można skontaktować się z nami w swoim języku ojczystym. Po połączeniu się z naszą linią należy powiedzieć po angielsku, w jakim języku chce się kontynuować rozmowę (należy powiedzieć „połlysz”).

Więcej informacji na temat chorób nowotworowych w języku polskim znajduje się na stronie: macmillan.org.uk/cancer-information-and-support/polish

Jelito

Jelita są częścią układu pokarmowego. W układzie pokarmowym pożywienie jest rozkładane i wchłaniane, aby organizm mógł je wykorzystać. Jelito składa się z dwóch części: jelita cienkiego i jelita grubego.

Jelito grube dzieli się na 3 części. Są to:

  • okrężnica
  • odbytnica
  • odbyt.

Jelito

 

Jelito
Image: Na schemacie pokazano umiejscowienie w ciele przełyku, żołądka, jelita cienkiego, jelita grubego i odbytu. Kiedy opisujemy ilustrację, nie posługujemy się lustrzanym odbiciem, które oglądający widzi, lecz używamy prawej i lewej strony do opisania rzeczywistego umiejscowienia tych organów w ciele. Rurka przebiegająca od górnej części klatki piersiowej do żołądka to przełyk. Żołądek znajduje się tuż poniżej klatki piersiowe i powyżej części brzusznej. Dolna część żołądka łączy się z długą, wąską rurką nazywaną jelitem cienkim. Jelito zakręca i zwija się wielokrotnie w jamie brzusznej i jest ułożone pod żołądkiem. Jelito cienkie ma swój koniec w dolnej prawej części jamy brzusznej, gdzie łączy się z szerszą rurką zwaną jelitem grubym. Pierwszy odcinek jelita grubego to okrężnica wstępująca, która biegnie do góry po prawej stronie jamy brzusznej. Następnie jelito grube biegnie w poprzek górnej części jamy brzusznej. Ten odcinek jest nazywany okrężnicą poprzeczną. Dalej jelito grube biegnie w dół po lewej stronie jamy brzusznej. Ten odcinek to okrężnica zstępująca. Następnie jelito zakręca do połowy dolnej części jamy brzusznej. Ten zakręt to okrężnica esowata. Dalej rurka staje się grubsza i schodzi w dół. To odbytnica. Dolny koniec odbytnicy łączy się z wąską rurką zwaną odbytem, który stanowi otwór na zewnątrz ciała.

 

 

Rak jelita

Wszystkie części ciała składają się z małych komórek. Rak jelita pojawia się, gdy komórki w jelicie rozrastają się w niekontrolowany sposób i tworzą grudkę nazywaną guzem (rakiem pierwotnym).

Rak może zaatakować różne części jelita. Dwa główne rodzaje raka jelita grubego to:

  • rak okrężnicy
  • rak odbytnicy.

Rak jelita grubego nazywany jest także nowotworem jelita grubego i odbytu. Rak jelita cienkiego i rak odbytu występują rzadko. Posiadamy informacje na temat tych rodzajów raka w języku angielskim.

Komórki nowotworowe czasami rozprzestrzeniają się poprzez krew lub układ limfatyczny na inne części ciała. Takie zjawisko nazywa się rakiem wtórnym.

Rakiem jelita nie można się zarazić i nie przenosi się on na inne osoby.

Stopnie zaawansowania i złośliwości raka jelita

  • Stopień zaawansowania nowotworu określa jego rozmiar i to, czy się rozprzestrzenił.
  • Stopień złośliwości nowotworu określa, jak szybko może się on rozwijać.

Planowanie leczenia

Zespół opieki medycznej spotyka się, aby zaplanować najlepszy sposób leczenia dla danego pacjenta. Po tym spotkaniu lekarz lub pielęgniarka rozmawia z pacjentem na następujące tematy:

  • stadium zaawansowania nowotworu i stopień jego złośliwości
  • ogólny stan zdrowia pacjenta
  • sposoby leczenia i możliwe skutki uboczne
  • co pacjent sądzi na temat dostępnych sposobów leczenia.

Rozmowa z zespołem opieki medycznej

Należy zawsze omówić z lekarzem każdą metodę leczenia, aby zrozumieć, co ona oznacza. Po rozmowie lekarz zazwyczaj prosi pacjenta o podpisanie formularza, w którym pacjent stwierdza, że rozumie, na czym polega leczenie, i wyraża na nie zgodę. Jest to nazywane wyrażeniem zgody. Lekarz nie zastosuje żadnego leczenia, o ile pacjent nie wyraził na nie zgody.

Na spotkanie warto przyjść z osobą, która mówi zarówno po polsku, jak i po angielsku. Szpital może też zamówić dla pacjenta usługi tłumacza. W razie takiej potrzeby należy poprosić o to pielęgniarkę.

Pytania, które należy zadać na temat leczenia

  • Co oznacza postawiona mi diagnoza?
  • Co to jest stopień zaawansowania i złośliwość nowotworu?
  • Jakie są dostępne metody leczenia?
  • Jakie są korzyści, zagrożenia i skutki uboczne każdej metody leczenia?
  • W jaki sposób leczenie wpłynie na moje codzienne życie?
  • Z kim mogę porozmawiać o tym, jak się czuję?

Posiadamy więcej materiałów w Twoim języku dla osób, u których zdiagnozowano nowotwór.

Sposoby leczenia raka jelita

Sposoby leczenia raka jelita to:

  • operacja (zabieg chirurgiczny)
  • farmakoterapia (chemioterapia lub terapia celowana)
  • radioterapia

Wiele osób leczy się z użyciem więcej niż jednej metody leczenia, np. operacyjnie, a następnie za pomocą chemioterapii lub radioterapii. Osoby mające raka okrężnicy mogą otrzymywać inne leczenie niż osoby z rakiem odbytnicy.

Operacja

Operacja (zabieg chirurgiczny) w celu usunięcia nowotworu to najczęstsza metoda leczenia raka jelita.

Niekiedy rak jelita w bardzo wczesnym stadium można wyeliminować za pomocą zabiegu zwanego wycięciem miejscowym. Chirurg nie musi przecinać brzucha. Usuwa nowotwór za pomocą narzędzi chirurgicznych, które wprowadza przez odbyt.

U większości chorych usuwa się operacyjnie część jelita. Zazwyczaj chirurg usuwa także część węzłów chłonnych znajdujących się w pobliżu guza. Dzieje się tak dlatego, że komórki rakowe mogą rozprzestrzeniać się na węzły chłonne.

Operacja może zostać przeprowadzona jako:

  • operacja otwarta
  • operacja laparoskopowa (endoskopowa).

W przypadku operacji otwartej chirurg wykonuje duże nacięcie, przez które usuwa guz.

Podczas operacji laparoskopowej chirurg wykonuje 4 lub 5 małych nacięć. Przez nacięcia wprowadza narzędzia chirurgiczne, za pomocą których usuwa nowotwór. Zazwyczaj po zabiegu laparoskopowym pacjent szybciej odzyskuje siły niż po operacji otwartej.

Chirurg wykonujący operację laparoskopową (endoskopową)

Laparoskopowy
Image: Na ilustracji pokazano chirurga wykonującego zabieg laparoskopowy. Pacjent leży. Zielone sterylne prześcieradło medyczne pokrywa większą część jego ciała poza częścią brzuszną. Chirurg stoi przy pacjencie i trzyma dwa instrumenty chirurgiczne, po jednym w każdej ręce. Każdy instrument jest wprowadzany do części brzusznej pacjenta przez małe nacięcie. Jeden z instrumentów ma wbudowaną kamerę. Chirurg patrzy na obraz na ekranie, który pokazuje wnętrze brzucha pacjenta

 

Rodzaje operacji w przypadku raka okrężnicy

  • Hemikolektomia – usunięcie połowy okrężnicy. Zabieg ten może zostać wykonany po prawej lub po lewej stronie, w zależności od miejsca, w którym znajduje się nowotwór.
  • Wycięcie esicy – usunięcie okrężnicy esowatej (esicy).

Po usunięciu części jelita, w której znajduje się nowotwór, chirurg łączy ze sobą oba końce jelita.

Hemikolektomia prawostronna

 

Hemikolektomia prawostronna
Image: Na ilustracji pokazano umiejscowienie okrężnicy w jamie brzusznej. Część okrężnicy poprzecznej i okrężnica wstępująca są zaznaczone na biało. Tę część okrężnicy usuwa się podczas zabiegu hemikolektomii prawostronnej.

 

 

Hemikolektomia lewostronna

 

Hemikolektomia lewostronna
Image: Na ilustracji pokazano umiejscowienie okrężnicy w jamie brzusznej. Część okrężnicy poprzecznej i okrężnica zstępująca są zaznaczone na biało. Tę część okrężnicy usuwa się podczas zabiegu hemikolektomii lewostronnej.

 

 

Wycięcie esicy

 

Wycięcie esicy
Image: Na ilustracji pokazano umiejscowienie okrężnicy w jamie brzusznej. Okrężnica esowata jest zaznaczona na biało. Tę część okrężnicy usuwa się podczas zabiegu sigmoidektomii.

 

U niektórych pacjentów trzeba usunąć całą okrężnicę. Taki zabieg nazywa się kolektomią całkowitą (radykalną/totalną). Jeśli pacjent wymaga takiego rodzaju operacji, dowie się o tym od swojego lekarza.

 

Stomia

U niektórych pacjentów trzeba wykonać stomię. Zabieg ten polega na chirurgicznym połączeniu końca jelita z powierzchnią brzucha. Kał wydala się wówczas poprzez stomię do specjalnego, noszonego przy sobie woreczka.

  • Stomia na okrężnicy to tzw. kolostomia.
  • Stomia na jelicie cienkim (ileum) to tzw. ileostomia.

Stomia i woreczek stomijny

Stomia i woreczek stomijny
Image: Na ilustracji pokazano korpus pacjenta od klatki piersiowej do ud. Na schemacie pokazano umiejscowienie jelita w brzuchu (jamie brzusznej). Stomia, czyli miejsce, w którym jelito wychodzi na zewnątrz brzucha, znajduje się po lewej stronie brzucha. Pokazany worek kolostomijny zakrywa stomię i zwisa z zamkniętą końcówką.

Pielęgniarka stomijna pokaże pacjentowi, jak dbać o stomię oraz przekaże mu więcej porad i informacji.

Czasami takie rozwiązanie potrzebne jest tylko przez jakiś czas po operacji, aby jelito mogło się zagoić. Niekiedy jednak jest wprowadzane na stałe. Lekarz poinformuje pacjenta, jeśli trzeba będzie u niego wykonać stomię i ewentualnie na jak długo.

 

Rodzaje operacji w przypadku raka odbytnicy

Zazwyczaj chirurg usuwa większą część odbytnicy, tkankę tłuszczową oraz węzły chłonne wokół odbytnicy.

Resekcja przednia – chirurg usuwa część odbytnicy zaatakowaną przez nowotwór. Następnie łączy oba końce jelita ze sobą.

Resekcja brzuszno-kroczowa – stosowana zazwyczaj w przypadku raka znajdującego się w pobliżu odbytu. W tym przypadku lekarz usuwa odbytnicę i odbyt. Po takiej operacji konieczne jest wykonanie stomii na stałe.

Resekcja przednia

Resekcja przednia
Image: Na ilustracji pokazano jelito grube w ciele. Okrężnicę zaznaczono kolorem ciemnożółtym. Dolny koniec okrężnicy i odbytnica, które usuwa się podczas zabiegu przedniej resekcji odbytnicy, są zaznaczone na biało.

Resekcja brzuszno-kroczowa

Resekcja brzuszno-kroczowa
Image: Na ilustracji pokazano jelito grube w ciele. Okrężnicę zaznaczono kolorem ciemnożółtym. Dolny koniec okrężnicy, odbytnica i odbyt, które usuwa się podczas zabiegu brzuszno-kroczowej resekcji odbytnicy, są zaznaczone na biało.

 

Rodzaje operacji w przypadku raka jelita, który się rozprzestrzenił

Czasami rak blokuje jelito i uniemożliwia przesuwanie się kału. Może to wywołać ból brzucha i wymioty. Niekiedy lekarz jest w stanie wprowadzić do jelita cienką rurkę (tzw. stent), aby jelito pozostało drożne.

U niektórych osób trzeba usunąć zablokowany odcinek jelita podczas operacji chirurgicznej.

Jeśli nowotwór rozprzestrzenił się na inne części ciała, np. wątrobę lub płuca, czasami można usunąć nowotwór operacyjnie.

Posiadamy dodatkowe materiały informacyjne w języku polskim dotyczące leczenia chirurgicznego i niektórych jego skutków ubocznych.

Chemioterapia

Chemioterapia polega na stosowaniu leków przeciwnowotworowych w celu zniszczenia komórek rakowych. W przypadku raka jelita we wczesnym stadium chemioterapia nie jest zazwyczaj wymagana.

Chemioterapia może być stosowana:

  • po zabiegu chirurgicznym, aby zmniejszyć ryzyko nawrotu choroby nowotworowej
  • przed zabiegiem chirurgicznym, aby zmniejszyć guz i obniżyć ryzyko jego nawrotu
  • jako główna metoda leczenia raka, który się rozprzestrzenił.

Chemioterapia może wywołać skutki uboczne, które pogarszają samopoczucie pacjenta. Skutki uboczne zależą od rodzaju leku. Należą do nich:

  • większe prawdopodobieństwo infekcji
  • uczucie zmęczenia
  • nudności lub wymioty
  • owrzodzenie jamy ustnej
  • utrata włosów.

Lekarz może omówić z pacjentem możliwe skutki uboczne i sposoby radzenia sobie z nimi. Większość skutków ubocznych można ograniczyć za pomocą leków. Większość skutków ubocznych ustępuje po zakończeniu leczenia.

Posiadamy dodatkowe materiały informacyjne w języku polskim dotyczące chemioterapii i niektórych jej skutków ubocznych.

Radioterapia

Radioterapia polega na stosowaniu promieni rentgenowskich o dużej energii w celu zniszczenia komórek nowotworowych. Zazwyczaj nie stosuje się radioterapii w leczeniu raka okrężnicy, ale jest to powszechna metoda w przypadku raka odbytnicy.

Radioterapia może zostać zastosowana przed operacją, której celem jest usunięcie raka odbytnicy. Może ona:

  • zmniejszyć nowotwór odbytnicy i ułatwić jego usunięcie
  • zmniejszyć ryzyko nawrotu raka odbytnicy.

Operację przeprowadza się kilka tygodni po zakończeniu radioterapii.

Radioterapia może zostać zastosowana po operacji, jeśli istnieje ryzyko, że pewna część nowotworu nie została usunięta.

Jeśli rak odbytnicy rozprzestrzenił się lub nastąpił jego nawrót, pacjent może zostać poddany radioterapii, aby zmniejszyć nowotwór. Może ona także pomóc złagodzić objawy takie jak ból.

Skutki uboczne radioterapii w przypadku raka odbytnicy obejmują:

  • zmęczenie
  • zmiany skórne
  • zmiany w jelitach
  • zmiany w pęcherzu moczowym.

Posiadamy dodatkowe materiały informacyjne w języku polskim dotyczące radioterapii i niektórych jej skutków ubocznych.

Chemioradioterapia

W przypadku raka odbytnicy chemioterapia i radioterapia mogą być stosowane jednocześnie.

Takie połączenie nazywa się chemioradioterapią (chemoradiacją). Takie leczenie może być bardziej skuteczne niż sama chemioterapia lub radioterapia. Połączenie tych terapii może nasilić skutki uboczne.

Terapie celowane (biologiczne)

Terapia celowana to terapia, w której leki działają na komórkę rakową lub obszar wokół niej, aby uniemożliwić jej przetrwanie i dalszy rozwój. Niekiedy terapie celowane są stosowane w leczeniu raka jelita, który rozprzestrzenił się na inne części ciała.

Skutki uboczne obejmują:

  • uczucie zmęczenia
  • wysuszoną skórę lub wysypkę
  • biegunkę
  • objawy grypopodobne.

Większość skutków ubocznych można ograniczyć za pomocą leków i ustępuje po zakończeniu leczenia.

Możliwe skutki uboczne leczenia

Poniżej przedstawiono niektóre skutki uboczne, których można doświadczyć podczas leczenia raka jelita lub po jego zakończeniu.

Zmiany w jelitach

Przez jakiś czas po leczeniu jelito może inaczej funkcjonować. Można:

  • mieć biegunkę
  • odczuwać potrzebę częstszego oddawania stolca
  • nie mieć za dużo czasu pomiędzy poczuciem parcia i momentem, w którym zaczyna się oddawanie stolca
  • doświadczać bolesności odbytu.

Zwykle z upływem czasu objawy te ulegają złagodzeniu. Jeśli odczuwa się te skutki uboczne lub jeśli nie ulegają one złagodzeniu, należy poinformować o tym lekarza lub pielęgniarkę. Mogą oni podać odpowiednie lekarstwa lub udzielić porady.

Ochrona skóry

Luźny lub wodnisty stolec może spowodować bolesność skóry wokół odbytu. Wskazówki, które mogą pomóc:

  • Należy dbać, aby skóra wokół odbytu była czysta i sucha.
  • Należy korzystać z wilgotnych, bezzapachowych chusteczek, ponieważ są one delikatniejsze niż papier toaletowy.
  • Należy używać kremu ochronnego, który pomoże chronić skórę. Należy używać tylko kremów zaleconych przez lekarza lub pielęgniarkę.
  • Należy używać bielizny bawełnianej, aby skóra była sucha i chłodna.

Zmiana diety

Lekarz może zalecić specjalną dietę w okresie, w którym jelito powraca do zdrowia po operacji.

Czasami niektóre rodzaje żywności, takie jak owoce czy warzywa, mogą rozluźniać kał i powodować konieczność częstszego korzystania z toalety. Pomocne może okazać się zapisywanie spożywanych posiłków i ich wpływu na organizm.

W przypadku braku apetytu można spróbować jeść małe posiłki kilka razy dziennie zamiast jednego czy dwóch obfitych. W przypadku utrzymujących się problemów z żywieniem należy porozmawiać z pielęgniarką lub lekarzem.

Lęk

Uczucie lęku lub zmartwienia może także powodować rozluźnienie stolca. Nauczenie się metod relaksacyjnych może pomóc uregulować pracę jelit i wpłynąć korzystnie na ogólny stan zdrowia oraz powrót do zdrowia.

Pacjent ze stomią

Pacjent, u którego wykonano stomię na jakiś czas lub na stałe, potrzebuje trochę czasu, aby się do tego przyzwyczaić. Pomocna może okazać się rozmowa z inną osobą ze stomią. Pielęgniarka może pomóc w nawiązaniu kontaktu z kimś takim. Pielęgniarka nauczy pacjenta, jak dbać o stomię w domu.

Karta toaletowa Macmillan

Pacjent może mieć obawy związane z wychodzeniem z domu i nagłą potrzebą skorzystania z toalety. W takim wypadku pomocne może być posiadanie bezpłatnej karty toaletowej Macmillan. Można ją okazać w takich miejscach jak sklepy, urzędy czy restauracje. Mamy nadzieję, że pomoże ona uzyskać dostęp do toalety, ale nie wszędzie może być ona honorowana.

Kartę można otrzymać, dzwoniąc na linię wsparcia organizacji Macmillan pod numer 0808 808 0000. Można też zamówić ją w naszej witrynie internetowej: be.macmillan.org.uk

Można także korzystać z toalet dla niepełnosprawnych. Wyposażone są one w umywalkę i miejsce do zmiany odzieży. Toalety dla niepełnosprawnych są czasami zamknięte na klucz. Klucz można kupić od organizacji Disability Rights UK.

Więcej informacji na temat skutków ubocznych

Posiadamy dodatkowe materiały informacyjne w Twoim języku dotyczące typowych skutków ubocznych przy leczeniu raka. Pomocne mogą być także nasze materiały dotyczące zmęczenia i problemów żywieniowych. Informacje te można znaleźć online na stronie macmillan.org.uk/cancer-information-and-support/polish. Można także zadzwonić pod numer 0808 808 0000 i poprosić o informacje po polsku.

Badania kontrolne

Po zakończeniu leczenia pacjent powinien regularnie zgłaszać się na kontrole i może być kierowany na badania. Zazwyczaj jest on objęty taką opieką przez kilka lat.

Odczucia pacjenta

Po otrzymaniu informacji, że ma się raka, można się czuć przytłoczonym i odczuwać wiele różnych emocji. W takiej sytuacji żadne emocje nie są ani właściwe, ani niewłaściwe. Istnieje wiele sposobów radzenia sobie z emocjami. Pomocna może okazać się rozmowa z bliskim przyjacielem lub krewnym. Pomóc może także lekarz lub pielęgniarka.

Jak organizacja Macmillan może pomóc?

W Macmillan wiemy, jak diagnoza nowotworu może wpłynąć na całe życie pacjenta i dlatego jesteśmy tu, aby wspierać chorych.

Linia wsparcia Macmillan

Dysponujemy pomocą tłumaczy, więc można z nami porozmawiać w swoim własnym języku. Wystarczy powiedzieć po angielsku, w jakim języku chce się rozmawiać. Możemy odpowiedzieć na pytania natury medycznej, przekazać informacje na temat wsparcia finansowego lub po prostu wysłuchać pacjenta, jeśli chce z kimś porozmawiać. Nasza bezpłatna, poufna linia telefoniczna jest czynna 7 dni w tygodniu w godzinach od 08:00 do 20:00. Jej numer to 0808 808 0000.

Chat internetowy

Pacjent może nam wysłać wiadomość przez chat internetowy z informacją, że potrzebuje tłumacza. Po podaniu przez pacjenta po angielsku potrzebnego języka zorganizujemy dla niego rozmowę w tym języku. Należy kliknąć przycisk „Porozmawiaj z nami przez chat”, który pojawia się na różnych stronach w witrynie. Można też wejść na stronę macmillan.org.uk/talktous

Witryna internetowa Macmillan

W naszej witrynie można znaleźć mnóstwo informacji w języku angielskim na temat nowotworów. Mamy również więcej informacji w innych językach na stronie macmillan.org.uk/translations.

Możemy również przetłumaczyć informacje na życzenie pacjenta. Wystarczy napisać do nas wiadomość e-mail na adres cancerinformationteam@macmillan.org.uk o tym, co jest potrzebne.

Centra informacji

Nasze centra informacji i wsparcia są zlokalizowane w szpitalach, bibliotekach i centrach mobilnych. Zachęcamy do wizyty w takim centrum, gdzie można zasięgnąć informacji i porozmawiać z kimś w cztery oczy. Najbliższe centra można znaleźć, wchodząc na stronę macmillan.org.uk/informationcentres lub dzwoniąc pod nasz numer 0808 808 0000.

Lokalne grupy wsparcia

W grupie wsparcia można porozmawiać z innymi osobami zmagającymi się z chorobą nowotworową. Informacje na temat swoich lokalnych grup wsparcia można znaleźć, wchodząc na stronę macmillan.org.uk/supportgroups lub dzwoniąc pod numer 0808 808 0000.

Społeczność internetowa Macmillan

Można także porozmawiać z innymi osobami chorującymi na nowotwór przez Internet na stronie macmillan.org.uk/community, która dostępna jest przez całą dobę. Można podzielić się swoim doświadczeniem, zadać pytania lub poczytać wpisy innych osób.

Wykaz pojęć

Pojęcie w języku polskim  W języku angielskim  Wymowa w języku angielskim (transliteracja wyrazu w języku angielskim)  Znaczenie
 
Biegunka Diarrhoea /daje’rija/ Miękki lub wodnisty kał. Trzeba wówczas korzystać z toalety częściej niż zwykle lub bardzo pilnie. Może także występować ból brzucha.
Chemioterapia Chemotherapy /kime’terepi/ Metoda leczenia nowotworów wykorzystująca leki w celu wyeliminowania komórek nowotworowych.
Diagnoza Diagnosis /’daje’gnołsys/ Ustalenie, czy osoba jest chora czy nie.
Guz Tumour /’tjume/ Grupa komórek, które rozwijają się w nieprawidłowy sposób. Nieprawidłowe komórki namnażają się i tworzą guz.
Ileostomia Ileostomy /ilje’ostemy/ Stomia wykonana na jelicie cienkim.
Jelito kręte Ileum /’yliem/ Odcinek jelita cienkiego łączący się z okrężnicą.
Kolostomia Colostomy /ke’lostemy/ Stomia wykonana na odcinku okrężnicy.
Komórki Cells /selz/ Małe bloczki, które tworzą organy i tkanki ciała.
Krem ochronny Barrier cream /’barje krim/ Wodoodporny krem chroniący skórę przed płynami ustrojowymi.
Leczenie chirurgiczne Surgery /’sedżery/ Inaczej operacja chirurgiczna lub zabieg chirurgiczny.
Pielęgniarka stomijna Stoma nurse /sto’mija ‘nes/ Pielęgniarka, która może pokazać, jak należy dbać o stomię.
Radioterapia Radiotherapy /’rejdioł’terepi/ Metoda leczenia polegająca na stosowaniu promieni rentgenowskich o dużej energii w celu niszczenia komórek nowotworowych.
Rak pierwotny Primary cancer /’prajmery ‘kanse/ Pierwszy guz nowotworowy, który tworzy się w ciele.
Skutki uboczne Side effects /’sajd i’fekts/ Niepożądane skutki leczenia nowotworu.
Stomia Stoma /sto’mija/ Otwór na powierzchni ciała wykonany przez chirurga.
Terapia celowana Targeted therapy /’tagetyd ‘terepy/ Leki, które atakują komórki nowotworowe i wyrządzają mniejszą szkodę komórkom zdrowym.
Układ limfatyczny Lymphatic system /lym’fatyk ’system/ Sieć naczyń i gruczołów w całym organizmie, która pomaga w zwalczaniu infekcji.
Wczesne stadium Early stage /’ely ‘stejdż/ Nowotwór, który dopiero zaczął rosnąć i nie rozprzestrzenił się na inne części ciała.
Węzeł chłonny Lymph node /’lymf nołd/ Gruczoł będący częścią układu limfatycznego.

Więcej informacji w języku polskim

Dysponujemy informacjami w języku polskim na następujące tematy:

Aby przejrzeć te informacje, należy wejść na stronę: macmillan.org.uk/cancer-information-and-support/polish

Można porozmawiać z nami w języku polskim

Można zadzwonić do organizacji Macmillan pod bezpłatny numer 0808 808 0000 i porozmawiać z nami w języku polskim za pośrednictwem tłumacza. Można porozmawiać z nami o swoich obawach i kwestiach medycznych. Po uzyskaniu połączenia telefonicznego wystarczy powiedzieć po angielsku „język polski” (czyli: „połlysz”).

Nasza infolinia jest czynna 7 dni w tygodniu, w godzinach od 8.00 do 20.00.

Źródła i podziękowania

Niniejsza broszura informacyjna została napisana oraz zredagowana przez zespół Cancer Information Development organizacji Macmillan Cancer Support. Została ona przetłumaczona na język polski przez profesjonalne biuro tłumaczeń.

Zawarte tu informacje pochodzą z ulotek organizacji Macmillan: Understanding colon cancer (Zrozumieć raka okrężnicy) i Understanding rectal cancer (Zrozumieć raka odbytnicy). Możemy przesłać egzemplarze tych publikacji, ale w pełnej wersji są one dostępne tylko w języku angielskim.

Przestawione tutaj informacje zostały sprawdzone przed odpowiednich specjalistów i zatwierdzone przez doktora Tima Ivesona, konsultanta onkologa i głównego redaktora medycznego organizacji Macmillan.

Dziękujemy także osobom dotkniętym chorobą nowotworową, które pomogły w redagowaniu tych informacji.

Wszystkie podawane przez nas informacje są oparte na najlepszych dostępnych danych naukowych. Aby uzyskać więcej informacji na temat źródeł, z których korzystamy, prosimy skontaktować się z nami, pisząc na adres: cancerinformationteam@macmillan.org.uk

Ostatnia edycja tekstu: wrzesień 2020 r.

Następna zaplanowana edycja tekstu: 2022 r.

Dokładamy wszelkich starań, aby przekazywane przez nas informacje były dokładne, jednak nie można zakładać, że odzwierciedlają one obecny stan badań medycznych, który nieustannie ulega zmianom. Osoby, które martwią się swoim stanem zdrowia, powinny skonsultować się z lekarzem. Organizacja Macmillan nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek szkody wynikające z nieścisłości podanych tutaj informacji lub informacji pochodzących od osób trzecich, takich jak informacje przedstawione na stronach internetowych, do których łącza znajdują się w naszej witrynie.

© Macmillan Cancer Support 2020. Organizacja charytatywna zarejestrowana w Anglii i Walii (261017), Szkocji (SC039907) oraz na Wyspie Man (604). Adres siedziby: 89 Albert Embankment, London, SE1 7UQ.

MAC15136_Polish_E03

Mamy nadzieję, że przedstawione tutaj informacje okażą się pomocne. Możemy odpowiedzieć na wszelkie pytania, udzielić informacji i wsparcia przez telefon po polsku. Nasze usługi są bezpłatne. Wystarczy zadzwonić do nas pod numer 0808 808 0000 (poniedziałek–piątek w godz. 9:00–20:00) i poprosić po angielsku o możliwość rozmowy w preferowanym przez siebie języku.