Rak płuca

Niniejsze informacje dotyczą raka płuca i sposobów jego leczenia.

Informacje tu zawarte dotyczą przede wszystkim pierwotnego raka płuca, czyli nowotworu, który zaczyna tworzyć się w płucach. Nie obejmują one wtórnego raka płuca, który zaczyna się w innym miejscu w organizmie i rozprzestrzenia się do płuc.

Odpowiedzi na wszelkie pytania dotyczące przedstawionych tutaj informacji można uzyskać od lekarza lub pielęgniarki w szpitalu, w którym odbywa się leczenie.

Można także zadzwonić do organizacji Macmillan Cancer Support pod darmowy numer telefonu 0808 808 0000, 7 dni w tygodniu w godzinach od 08:00 do 20:00. Dysponujemy pomocą tłumaczy, więc można z nami porozmawiać w swoim języku. Po połączeniu się z naszą linią należy powiedzieć po angielsku, w jakim języku chce się kontynuować rozmowę.

Więcej informacji o nowotworach w tym języku i innych językach znajduje się na stronie macmillan.org.uk/cancer-information-and-support/polish

Wszystkie części ciała składają się z mikroskopijnych komórek. Rak płuca pojawia się, gdy komórki w płucu powiększają się w niekontrolowany sposób i tworzą grudkę nazywaną guzem.

Istnieją dwa główne rodzaje raka płuca:

• niedrobnokomórkowy rak płuca – to najczęściej występujący rak płuca, który ma trzy główne odmiany: rak gruczołowy, rak kolczystokomórkowy i rak wielkokomórkowy płuca;
• drobnokomórkowy rak płuca – około 10–15 przypadków raka płuca na 100 (10–15%) to drobnokomórkowy rak płuca.

Najczęściej rak płuca jest spowodowany paleniem papierosów. Jednak mniej więcej 15 na 100 osób (15%) chorujących na raka płuca nigdy nie paliła.

Zazwyczaj lekarz zaleca rzucenie palenia osobom, które to robią. Może to:

• poprawić skuteczność leczenia,
• ograniczyć skutki uboczne,
• zapewnić poprawę zdrowia w perspektywie długoterminowej.

Lekarz lub szpital może zaoferować wsparcie i porady, które pomogą w rzuceniu palenia.

Rakiem płuca nie można się zarazić i nie przenosi się on na inne osoby.

Zespół onkologiczny spotyka się, aby zaplanować najlepszy sposób leczenia w konkretnej sytuacji. Jego członkowie omawiają ten plan z pacjentem. Zastosowana terapia zależy od następujących czynników:

• rodzaj raka płuca, na który cierpi pacjent,
• stadium zaawansowania nowotworu,
• wyniki badań komórek nowotworowych z płuca,
• ogólny stan zdrowia pacjenta,
• możliwości podejmowania codziennych czynności,
• preferencji pacjenta dotyczących jego leczenia,
• wskazówek dotyczących leczenia raka płuca.

Sposoby leczenia raka płuca to:

• operacja (zabieg chirurgiczny)
• chemioterapia,
• radioterapia,
• terapia celowana,
• immunoterapia.

U jednego pacjenta można zastosować więcej niż jedną metodę leczenia.

Niektóre osoby będą kwalifikować się do operacji w celu usunięcia raka. Zależy to od rodzaju i stadium raka oraz ogólnego stanu zdrowia pacjenta. W przypadku drobnokomórkowego raka płuca zabieg chirurgiczny stosuje się rzadko.

Operacja raka płuca jest poważnym zabiegiem, dlatego stan zdrowia pacjenta musi być na tyle dobry, żeby ją znieść. Przed operacją pacjent przechodzi badania, aby stwierdzić, na ile skutecznie działają mu płuca. Trzy podstawowe typy operacji mające na celu usunięcie raka płuca są wymienione poniżej.

Chirurg może usunąć dwa płaty płuca, jeżeli rak zajmuje dwa płaty obok siebie. Taki zabieg nazywa się niekiedy bilobektomią.

Mamy więcej informacji na temat zabiegu chirurgicznego w języku polskim. Prosimy wejść na stronę: macmillan.org.uk/cancer-information-and-support/polish

Chemioterapia polega na stosowaniu leków w celu zniszczenia komórek rakowych. Stosuje się ją do leczenia niedrobnokomórkowego i drobnokomórkowego raka płuca. Często jest to podstawowe leczenie drobnokomórkowego raka płuca.

Przy niedrobnokomórkowym raku płuca chemioterapię podaje się:

• przed leczeniem chirurgicznym lub po nim,
• wraz z radioterapią – nazywane jest to chemioradioterapią; ta metoda jest stosowana u osób, u których nie można przeprowadzić zabiegu chirurgicznego lub które nie chcą poddać się leczeniu chirurgicznemu,
• przed radioterapią lub po niej,
• wraz z lekiem immunoterapeutycznym przed leczeniem chirurgicznym,
• wraz z lekiem do terapii celowanej lub immunoterapii albo przed jego podaniem, w przypadku osób z bardziej zaawansowanym stadium raka,
• w celu złagodzenia objawów.

Chemioterapia jest zwykle podzielona na kilka sesji, pomiędzy którymi występują okresy odpoczynku. Zazwyczaj leki podaje się dożylnie w postaci kroplówki lub zastrzyku. Lekarz informuje pacjenta, ile sesji leczenia potrzeba i ile czasu one zajmą. Realizacja schematu leczenia chemioterapią może potrwać kilka miesięcy.

Niektóre osoby z niedrobnokomórkowym rakiem płuca kontynuują chemioterapię, jeżeli leczenie przynosi dobre efekty. Takie postępowanie nazywa się terapią podtrzymującą.

Chemioterapia może wywołać skutki uboczne, które pogarszają samopoczucie pacjenta. Skutki uboczne zależą od rodzaju leku.

Należą do nich:

• większe ryzyko infekcji,
• uczucie zmęczenia,
• nudności i wymioty,
• owrzodzenie w obrębie jamy ustnej,
• utrata włosów.

Jeżeli pacjenci otrzymują chemioterapię w połączeniu z radioterapią, skutki uboczne mogą być bardziej dolegliwe. Lekarz może omówić z pacjentem możliwe skutki uboczne i sposoby radzenia sobie z nimi. Większość skutków ubocznych można ograniczyć za pomocą leków. W większości przypadków ustępują one po zakończeniu chemioterapii.

Więcej informacji na temat chemioterapii w języku polskim znajduje się w naszej witrynie internetowej. Prosimy wejść na stronę: macmillan.org.uk/cancer-information-and-support/polish

Radioterapia polega na stosowaniu promieniowania o dużej energii w celu zniszczenia komórek nowotworowych. Może być stosowana do leczenia niedrobnokomórkowego i drobnokomórkowego raka płuca.

Radioterapię można stosować:

• samą, zamiast leczenia chirurgicznego,
• po zabiegu chirurgicznym – w przypadku osób z niedrobnokomórkowym rakiem płuca,
• z chemioterapią – takie leczenie nazywa się „chemioradioterapią”,
• przed chemioterapią lub po niej,
• w obszarze głowy w celu powstrzymania rozwinięcia się komórek raka płuca we wtórny nowotwór w mózgu – takie leczenie stosuje się u osób z drobnokomórkowym rakiem płuca,
• w celu złagodzenia objawów.

Radioterapia zewnętrzna (teleradioterapia) – podawana z zewnątrz ciała za pomocą aparatów do radioterapii. Polega na zastosowaniu promieni o wysokiej energii na obszar ciała poddawany leczeniu.

Istnieją różne rodzaje radioterapii zewnętrznej w zależności od tego, czy u pacjenta występuje niedrobnokomórkowy rak płuca czy drobnokomórkowy rak płuca. Onkolog przedstawi pacjentowi więcej informacji o użytym rodzaju radioterapii.

Wiele osób leczy się radioterapią w trybie ambulatoryjnym. To oznacza, że pacjent zgłasza się do szpitala na leczenie i tego samego dnia wraca do domu.

Przy radioterapii mogą występować skutki uboczne. Należą do nich:

• trudności z przełykaniem,
• zmęczenie,
• zmiany skórne,
• duszność lub kaszel.

Zespół opieki zdrowotnej objaśni skutki uboczne pacjentowi, żeby wiedział, czego się spodziewać.

Mamy dodatkowe materiały informacyjne w języku polskim dotyczące radioterapii. Prosimy wejść na stronę: macmillan.org.uk/cancer-information-and-support/polish

Leki do terapii celowanej mogą być stosowane do leczenia niektórych rodzajów niedrobnokomórkowego raka płuca. W celu ustalenia, które leki przeciwnowotworowe mogą być najodpowiedniejsze dla pacjenta, przeprowadza się badanie komórek nowotworowych. Istnieją różne rodzaje terapii celowanej raka płuca. Działają w nieco inny sposób.

Terapia celowana może być stosowana:

• sama,
• po chemioterapii lub wraz z nią,
• po leczeniu chirurgicznym raka płuca.

Leki mają postać tabletek lub kapsułek. Jeżeli leki działają, mogą stanowić pierwszy etap leczenia. Skutki uboczne zależą od rodzaju przyjmowanego leku. Zespół opieki zdrowotnej może omówić z pacjentem skutki uboczne i wyjaśnić, jak sobie z nimi radzić.

Leki immunoterapeutyczne wspomagają układ odpornościowy w odnajdywaniu i atakowaniu komórek nowotworowych. Zazwyczaj są stosowane do leczenia niedrobnokomórkowego raka płuca. Istnieją różne rodzaje leków immunoterapeutycznych. W celu ustalenia prawdopodobieństwa, że dany lek będzie skuteczny, przeprowadza się badanie komórek nowotworowych. Leki podaje się dożylnie w postaci wlewu. Immunoterapia może być stosowana:

• sama,
• z chemioterapią,
• z lekiem do terapii celowanej lub innym lekiem immunoterapeutycznym,
• po zabiegu chirurgicznym, a niekiedy wraz z chemioterapią przed zabiegiem.

Skutki uboczne zależą od rodzaju leku immunoterapeutycznego. Przed rozpoczęciem leczenia zespół onkologiczny przekaże pacjentowi informacje o możliwych skutkach ubocznych. Bardzo ważne jest, aby stosować się do zaleceń lekarza dotyczących skutków ubocznych.

W leczeniu i ograniczaniu objawów raka płuca stosuje się także inne metody.

Ablacja prądem o częstotliwości radiowej (RFA) wykorzystuje ciepło do niszczenia komórek nowotworowych. Lekarz umieszcza igłę w guzie i przepuszcza przez nią prąd elektryczny, aby zniszczyć komórki nowotworowe. Ablacja mikrofalowa jest podobna do RFA, lecz wykorzystuje energię z mikrofal.

Terapia fotodynamiczna (PDT) wykorzystuje światło, aby niszczyć komórki nowotworowe. Najpierw pacjent otrzymuje lek, który jest wrażliwy na światło. Po upływie jednego lub kilku dni lekarz wprowadza rurkę do tchawicy i świeci światłem na guz znajdujący się w płucu. Pod wpływem światła lek wrażliwy na światło niszczy komórki nowotworowe.

Po zakończeniu leczenia pacjent powinien regularnie zgłaszać się na kontrole i może być kierowany na badania. Na początku przeprowadza się je co kilka miesięcy, lecz wraz z upływem czasu stają się rzadsze.

Jeśli pacjent zauważy jakiekolwiek nowe objawy między wizytami kontrolnymi, powinien jak najszybciej poinformować o tym lekarza rodzinnego lub zespół onkologiczny.

Jeśli ktoś ma nowotwór i nie mówi po angielsku, może się obawiać, że to wpłynie na jego leczenie i opiekę. Zespół opieki zdrowotnej powinien jednak zaoferować każdemu poziom opieki i wsparcia oraz informacje, które spełniają jego potrzeby.

Wiemy, że czasami pacjenci mogą doświadczać dodatkowych trudności, próbując uzyskać właściwe wsparcie. Jeżeli na przykład pacjent pracuje lub ma rodzinę, może także martwić się o pieniądze i koszty dojazdu. Wszystko to może wywoływać stres i pacjent może nie wiedzieć, jak sobie z tym poradzić.

Dysponujemy informacjami w języku polskim na następujące tematy:

Aby przejrzeć te informacje, należy wejść na stronę: macmillan.org.uk/cancer-information-and-support/polish